علوم زراعی ایران, دوره (11), شماره (3), سال (2009-11) , صفحات (271-289)
عنوان : ( اثر مصرف کود پتاسیم و میزان آب آبیاری بر عملکرد دانه و کارایی مصرف آب در دو گونه کلزا (.Brassica napus L) و خردل هندی )
نویسندگان: حمید رضا فنایی , محمد گلوی , محمد کافی , احمد قنبری , احمد شیرانی راد ,
چکیده
به منظور بررسی اثر مصرف کود پتاسیم و میزان آب آبیاری بر عملکرد دانه و کارایی مصرف آب دو گونه کلزا و خردل هندی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1386-1387 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سیستان اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل گونه در دو سطح شامل هیبرید Hyola401 کلزا و رقم بومی خردل، تیمارهای آبیاری در سه سطح شامل آبیاری در 50 درصد (شاهد)، آبیاری در 70 درصد و آبیاری در 90 درصد تخلیه رطوبتی، مقادیر کود پتاسیم در سه سطح شامل عدم مصرف پتاسیم، 150 کیلوگرم و 250 کیلوگرم پتاسیم در هکتار (از منبع سولفات پتاسیم) بودند. نتایج نشان داد که اثر میزان آبیاری، گونه و کود پتاسیم بر عملکرد دانه، تعداد خورجین در بوته، تعداد خورجین های سقط شده، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه، شاخص برداشت و کارایی مصرف آب معنی دار بود. هیبرید Hyola401 نسبت به رقم بومی خردل از جهت عملکرد دانه و کارایی مصرف آب به ترتیب 17 و 15 درصد برتری نشان داد که حاکی از قابلیت و کارایی بالاتر کلزا در شرایط این آزمایش است. با افزایش فواصل آبیاری در تیمارهای 70 و 90 درصد، عملکرد دانه کاهش و کارایی مصرف آب بطور معنی داری افزایش یافت.
آبیاری در 50 درصد تخلیه رطوبتی نسبت به آبیاری در 90 درصد، 27 درصد افزایش عملکرد دانه داشته، اما در کارایی مصرف آب 16 درصد کاهش مشاهده شد. افزایش در کارایی مصرف آب در تیمارهای 70 و 90 درصد به ترتیب 17 و 39 درصد باعث صرفه جویی در مصرف آب نسبت به شاهد شد. افزایش مصرف کود پتاسیم اثر منفی تنش آب بر عملکرد دانه را تعدیل کرده و باعث افزایش عملکرد محصول شد. مصرف 250 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم نسبت به عدم مصرف آن عملکرد دانه را 21 درصد و کارایی مصرف آب را 22 درصد افزایش داد. برهمکنش کود پتاسیم و تیمار آبیاری بجز عملکرد دانه، کارایی مصرف آب و تعداد خورجین سقط شده بر سایر صفات معنی دار نبود. نتایج نشان داد که در تیمار آبیاری 90 درصد تخلیه اختلاف بین کمترین عملکرد در تیمار عدم مصرف سولفات پتاسیم و بیشترین عملکرد در تیمار 250 کیلوگرم در هکتار، 779 کیلوگرم بود که نسبت به تیمار آبیاری شاهد 52 درصد افزایش داشت. نتایج تحقیق حاضر نشان داد که مصرف کود پتاسیم در شرایط تنش می تواند اثرات مثبت بیشتری بر عملکرد دانه و کارایی مصرف آب نسبت به شرایط رطوبتی بالا داشته باشد. بنابراین مصرف کود پتاسیم می تواند با تعدیل خسارات ناشی از تنش خشکی بر روی گیاه، در سازگاری به شرایط تنش خشکی و تولید اقتصادی محصول در شرایط منطقه سیستان موثر باشد.
