مقالات و تحقیقات

علائم ناشی از کمبود عناصر در گیاهان

کمبود ازت

گیاهان مبتلا به کمبود ازت دچار توقف رشد گردیده و زرد می شوند. در صورت کمبود شدید ازت نه تنها به رشد رویشی گیاه لطمه وارد می شود بلکه موجب قهوه ای شدن برگ ها و زردی آنها و خشکیدگی سرشاخه ها و نهایتا توقف گلدهی و تشکیل میوه می گردد. که این علائم ابتدا در برگ های مسن بروز مینماید. به عنوان مثال اولین علائم کمبود ازت در خیار و طالبی، روشنی رنگ و توقف رشد برگ ها است در صورت شدت کمبود تمام کلروفیل از بین می رود.

شاخه ها باریک شده و سخت و فیبری می شوند. میوه های خیار مبتلا به کمبود ازت رنگ روشن داشته و در محل گل نوک آنها باریک می شود و در طالبی میوه ها کوچک  میشوند. فقدان مداوم ازت قابل استفاده در خاک  یکی از علل اساسی کمبود محصول خیار و خربزه است.

کمبود ازت

کمبود ازت در سمت چپ – تاثیر ازت در افزایش رشد در سمت راست

کنترل کمبود ازت

تحت شرایط نرمال کمبود به آسانی و به سرعت با به کار گیری کودهای نیتروژنی قابل حل برطرف می شود. دو الی سه هفته پس از مصرف کودهای ازته برگ ها شروع به سبز شدن کرده و جوانه های جدید ظاهر می شوند. محلول پاشی با اوره سریعتر موجب برگشتن برگ به رنگ طبیعی می گردد.

کمبود فسفر

کمبود فسفر باعث توقف رشد شده که در حالت شدید برگ های جوان کوچک مانده و با رنگ سبز تیره وجود نقاط قهوه ای سوخته ما بین رگبرگها در برگ های مسن تر و زرد شدن مسن ترین برگ گیاه در مقابل رنگ سبز تیره برگ ها بالایی است.

کمبود فسفر

کمبود فسفر در ذرت

کنترل کمبود فسفر

علت اصلی کمبود فسفر به خاط رمصرف کم کودهای فسفره وجود آهک زیاد در خاک مصرف زیاد کودهای نیتروژنه ناکافی بودن مقدار منیزیم قابل استفاده و همچینین کمبود رطوبت در خاک می باشد. که با رعایت این نکات کمبود فسفر برطرف می گردد.

کمبود پتاسیم

کمبود پتاسیم با فنجانی شدن و یا چروک  شدن برگ ها که در ابتدا برگ ها مسن تر تحت تاثیر قرار می گیرند مشخص می شود. فنجانی شدن برگ ها معمولا همراه با ایجاد زردی ناچیزی در حاشیه ی آنها می باشد. در حالت شدید کمبود این حاشیه ها از قسمت نوک خشک می شوند. همزمان با بروز علائم برگی توسعه غیر عادی میوه نیز اتفاق می افتد مثلا در میوه ی خیار قسمت متصل به ساقه نسبت به گلگاه رشد کمتری دارد و در میوه ی خربزه بافت گوشتی غیر عادی و بی مزه ای ایجاد می شود.

کمبود پتاسیم

کمبود پتاسیم

کنترل کمبود پتاسیم

برای رفع کمبود پتاسیم با توجه به قلیایی یا اسید بودن خاک دادن کودهای شیمیایی حاوی پتاس مانند سولفات یا کلرور پتاسیم به خاک بسیار موثر است. در خاک های شنی که پتاسیم سریعتر شسته می شود مصرف سالیانه ی آن به دفعات در مقدار کم بهتر است. اما در خاک های سنگین برای بدست آوردن واکنش دلخواه لازم است چندین سال متوالی و هر سال یک یا دو بار پتاسیم را در مقادیر زیاد مصرف نمود.

کمبود کلسیم

گیاهان مبتلا به کمبود کلسیم دچار توقف رشد گردیده، برگ ها فنجانی و بد شکل می شوند و بین رگبرگ ها زرد می شوند. علائم کمبود ابتدا در برگ های جوان بروز می نماید.

کمبود کلسیم

کمبود کلسیم

کنترل کمبود کلسیم

برای رفع کمبود کلسیم در گذشته از سنگ گچ استفاده میشد. ولی امروزه در بعضی از مناطق کلسیم محلول در آب آبیاری کمک بزرگی به رفع کمبود کلسیم می کند. کمبود کلسیم را میتوان با استفاده از محلول دو درصد آهک به طور محلول پاشی برطرف نمود و در گلخانه ها جهت رفع کمبود کلسیم از کلات های کلسیم استفاده می کنند.

کمبود منگنز

ابتدا علائم در برگ ها جوان انتهایی گسترش می یابد.  بدین صورت که در برگ های جوان نقاط زرد رنگ بین رگبرگ ها ایجاد و رگبرگ ها جوان سبز باقی می مانند و الگوی مشبک از نواحی سبز در زمینه سبز روشن ایجاد می شود. در مراحل پیشرفته تمامی رگبرگ ها بجز رگبرگ های اصلی زرد شده و نقاط نکروز شبیه آفتاب سوختگی بین رگبرگ ها ظاهر می شود. رشد شاخه های جدید متوقف شده و برگ های جدید کوچک باقی می مانند. برگ های مسن تر کدر تر شده و زودتر میمیرند.

کمبود منگنز

کمبود منگنز

کنترل کمبود منگنز

خاک هایی با اسیدیته بالا اغلب باعث بروز علائم کمبود منگنز به دلیل نگهداری این عنصر به فرم نامحلول میشوند. برای رفع کمبود عنصر منگنز از روش های محلول پاشی شاخ و برگ با سولفات منگنز 0/4 تا 0/6 درصد و یا از به کار بردن سولفات منگنز در خاک های اسیدی می توان استفاده کرد. اما د رخاک های معمولی و قلیایی کاربرد روش محلول پاشی شاخ و برگ کمتر میباشد.

کمبود آهن

علائم کمبود آهن ابتدا در برگ های جوان ظاهر شده که به صورت شکبه ای از رگبرگ های سبز رنگ در متن سبز روشن یا زرد رنگ در شاخه های انتهایی گیاه کاملا مشهود است. با پیشرفت کمبود برگ ها کاملا زرد می شوند و پوششی از رنگ نارنجی یا برنزه به خود می گیرند. میوه ها ممکن است به رنگ نارنجی روشن در آیند و اندازه آنها کوچک شود. شاخه ها و اندام های آسیب دیده سر خشکیده می شوند.

کمبود آهن

کمبود آهن

کنترل کمبود آهن

اسیدیته بالای خاک به دلیل نگهداری اهن در فرم نامحلول اغلب باعث بروز علائم کمبود آهن می شود. استعمال گوگرد پودری ممکن است باعث کاهش اسیدیته خاک گردد. آهن معمولا با مصرف کلات های آهن اصلاح میگردد.

کمبود مولیبدن

گیاهان مبتلا به کمبود موبیلیدن دچار توقف رشد می شوند کمبود موبیلیدن با کلروزه شدن بین رگبرگ ها به رنگ برنزه ی مایل به سفید تشخیص داده می  شود. در حالت شدیدتر کمبود حاشیه ی برگ ها دچار سوختگی می شود. لازم به ذکر است که گفته شود در ابتدا برگ ها مسن تر تحت تاثیر کمبود قرار می گیرند.

کمبود مولیبدن

کمبود مولیبدن

کنترل کمبود مولیبدن

کمبود مولیبدن با محلول پاشی با مولیبدات سیدم بر طرف میشود.

 

منبع: راهنمای جامع و مصور کشت و پرورش صیفی جات، مهندس کیهان خسروی و …،انتشارات تحقیقات و آموزش کشاورزی.

گردآوری و تنظیم: شهریار رضایی، کارشناس گیاه پزشکی.

بازگشت به لیست

2 دیدگاه در “علائم ناشی از کمبود عناصر در گیاهان

  1. عزیز گفت:

    خیلی عالی بود

    1. سپیده مدنی گفت:

      سلام و احترام
      خاهش میکنم نظر لطفتون

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *